Tot ongeveer iets voor 800 na Christus had men in Drenthe de gebruiken en het geloof van de volken die niet Christelijk waren. De Saksische invloed kwam omstreeks 375 na Christus in Drenthe. In de rubriek De taal ga ik in op de volksverhuizingen enz.

Of het geloof van de katholieke Drent, in de achtste eeuw met het zwaard opgelegd, streng was weet ik niet, doch zeer vermoedelijk niet. De samenleving in Drenthe was wel ordentelijk ingericht met onder andere een georganiseerde rechtsspraak. Doch in geheel Europa zag je volop abdijen en kloosters onstaan en daarna kerken. Drenthe mist deze ontwikkeling, waarschijnlijk wegens de ontoegankelijkheid van het gebied(WS). De natte gedeelten moesten eerst opdrogen, het was dan maar zo mei/juni voordat je met je legers in Drenthe wat beginnen kon.

De Friezen hebben in 754 de hoogbejaarde Bonifatius doodgeslagen.
In 770 wordt Drenthe nog heidens genoemd.
In 800 Karel de Grote verovert Noord West Europa, doch komt maar weinig in het echte noorden. Zijn invloed in Drenthe is eerst gering, doch wordt via indirecte wegen, via latere invloeden van leiders als bijvoorbeeld bisschoppen, groter.
Al snel na Karel de Grote komt Drenthe niet onder zuidelijke invloeden te staan maar onder invloed van de zelfstandige de Noord Duitse adel.
Pas in 1139 wordt er gesproken over de eerste kerken. In de periode tussen 800 en 1139 wordt nergens gesproken over kerken en over zendingswerk. Waarschijnlijk is de Christianisering pas zeer laat op gang gekomen. Waarschijnlijk is deze zienswijze van kracht voor het gehele gebied ten westen van Hannover met gelijke esdorpen en een soortgelijk heidegebied. Bij de slag bij Ane 1227 moest de bisschop zijn positie nog eens goed duidelijk maken.

Er kwamen wel pastoorfamilies voor waarbij het pastoorschap ondanks het celibaat van vader op zoon over ging. Het klooster te Ruinen werd naar Dickninge verplaatst omdat het niet rustig genoeg was. Men zou hier een losjes katholiek geloof uit op kunnen maken. Feit is wel dat de Drent de nieuwe staatskerk geen warm hart toedroeg. Het vermoeden is door meerderen zo omschreven dat ze ook de katholieke kerk niet een warm hart hebben toegedragen. In de overgangsperiode tussen het katholiek en het protestantse mochten de ouderen mochten katholiek blijven, de jongeren moesten protestant worden.

Gezien de kerkbouw en de plaats van de kerk nam de kerk geen krachtige positie in. Zie ook Het esdorp
Daarnaast moet men ervan uitgaan dat de Brabander wel enorme kerken bouwde terwijl men ervan uit mag gaan dat de verdienste in Brabant en Drenthe even hoog was.

In 661 werd door Paus Gregorius verkondigd dat de bestaande heidense heiligdommen zoveel mogelijk in ere moest worden gehouden. Dit kan ertoe hebben bijgedragen dat de kerk in Havelte buiten het dorp is komen te staan.

Pas in 1139 wordt in oorkondes gesproken over Drentse kerken.